سندرم خستگی مزمن (CFS) یک اختلال پیچیده است که با خستگی شدید مشخص می شود که حداقل شش ماه طول می کشد تا خود را نشان دهد و نمی توان آن را به طور کامل با یک بیماری زمینه ای توضیح داد.
این نوع خستگی با فعالیت فیزیکی یا ذهنی بدتر می شود، اما با استراحت بهبود نمی یابد.
علت سندرم خستگی مزمن ناشناخته است، اگرچه تئوری های زیادی وجود دارد ,
از عفونت های ویروسی گرفته تا استرس روانی. برخی از کارشناسان معتقدند که سندرم خستگی مزمن ممکن است با ترکیبی از عوامل ذهنی و جسمی ایجاد شود.
برای از بین بردن خستگی می‌توانید تزریق آمپول بیوتین و بپانتن را انجام دهید.
مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) تخمین می زند که بین ۸۳۶۰۰۰ تا ۲٫۵ میلیون نفر در ایالات متحده به سندروم خستگی مزمن مبتلا هستند که اکثر آنها تشخیص داده نشده اند.
در گذشته، برخی از مردم باور نداشتند که سندروم خستگی مزمن یک بیماری واقعی است.
اما در سال‌های اخیر، متخصصان آن را جدی تر گرفته اند و تحقیقاتی برای مشخص کردن علت بروز و نحوه درمان آن در حال انجام است.
با این حال، تغییرات سبک زندگی و درمان های پزشکی می تواند به افراد در مدیریت برخی از علائم کمک کند.
علائم سندرم خستگی مزمن عبارتند از :
- سردردهای مزمن و جابجا شونده
- سرگیجه و سنگینی سر و گیجی
- گلودرد
- احساس خستگی همیشگی
- اختلالات خواب بصورت اشکال در به خواب رفتن و بیدار شدن متوالی در شب
- از دست دادن حافظه یا عدم تمرکز
- درد مفاصل یا عضلات بدون علت مشخص
- بزرگ شدن غدد لنفاوی در گردن یا زیر بغل
- خستگی شدید بیش از ۲۴ ساعت بعد از انجام تمرینات بدنی یا ذهنی
- ضعف شدید خصوصا پس از بیدار شدن از خواب در صبح
- خستگی و التهاب مزمن چشم و تاری دید و حساسیت چشم به نور
- حساسیت به تغییرات دما (حساسیت به گرمای تابستان یا سرمای زمستان)
- تشنگی شدید و احتیاج به دفع سریع ادرار
- حملات پانیک
- پرش های عضلانی غیرارادی
- نامنظمی ضربان قلب
- دردهای شکمی ، تهوع ، اسهال و نفخ
- افسردگی ، عدم تحمل استرس ، عصبانیت ، ترس ، زودرنجی و احساس تباهی و مرگ
علائم سندروم خستگی مزمن
سندروم خستگی مزمن یک عارضه پیچیده است که می تواند طیف وسیعی از سیستم ها و عملکردهای بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه، علائم آن نیز به طور گسترده ای متفاوت هستند.
بسیاری از علائم احتمالی سندروم خستگی مزمن شبیه علائم سایر بیماری ها است و این مسئله تشخیص سندروم خستگی مزمن را سخت می کند.
علائم ME/CFS در بین افراد متفاوت است، اما سه علامت اصلی وجود دارد:
۱٫ کاهش توانایی برای انجام فعالیت هایی که قبلا فرد بدون مشکل انجام می داده است
فرد مبتلا به ME/CFS دچار چنان خستگی می شود که در انجام وظایف روزانه اختلال ایجاد می کند.
این خستگی:
- شدید است
- با استراحت بهبود نمی یابد
- به دلیل داشتن فعالیت نیست
- قبلاً وجود نداشته است
برای تایید ابتلا به ME/CFS، این خستگی و کاهش سطح فعالیت ناشی از آن باید ۶ ماه یا بیشتر طول کشیده باشد.
۲٫ کسالت پس از فعالیت
فردی که دچار کسالت پس از فعالیت (PEM) است، پس از انجام فعالیت فیزیکی یا ذهنی زیاد دچار«شوک» می شود. در طول دوره PEM، این افراد گاهی علائم جدید یا تشدید آنها را تجربه می کنند، مانند:
- مشکل در تفکر
- مشکل در خوابیدن
- گلو درد
- سردرد
- سرگیجه
- خستگی
پس از رویداد محرکی که باعث کسالت پس از فعالیت (PEM) می شود، ممکن است برای چند روز یا حتی چند هفته، ترک خانه، خارج شدن از
رختخواب یا انجام کارهای معمولی برای فرد ممکن نباشد. علائم ۱۲ تا ۴۸ ساعت پس از فعالیت بدتر می شوند.
محرک شروع PEM به فرد بستگی دارد. برای برخی افراد، حتی دوش گرفتن یا رفتن به خواربار فروشی می تواند باعث شروع PEM شود.
۳٫ اختلالات خواب
در اثر این عارضه ممکن است طیف وسیعی از اختلالات خواب رخ دهد. گاهی فرد احساس خواب آلودگی زیادی می کند اما نمی تواند بخوابد یا بعد از خواب سرحال نیست.
فرد مبتلا گاهی موارد زیر را تجربه می کند:
- خواب های پر استرس و واضح
- بی قراری پاها
- اسپاسم عضلانی شبانه
- آپنه خواب
سندروم خستگی مزمن چیست؟
سندروم خستگی مزمن پيامدی از استرس مزمن طولانی‌مدت است که حداقل طی شش ماه بدون بهبود کافی به طول انجامیده باشد.
این وضعیت را قبلاً به نام «فرسودگی شغلی» می‌نامیدند و حاکی از این است که فشار بالای مغز از حد تجاوز می‌کند و استرس ناسالم می‌گردد.
سندروم خستگی مزمن را به سه مراحل تقسیم کرده‌اند. مرحله نخست را «مرحلهٔ اعراض و علائم ابتدائی» میگویند که علائم فشار روانی و جسمی را سبب می‌گردد ولی بیمار بازهم می‌تواند از عهده کارهای روزمره خود برآید.
اکثریت مردم بعد از بروز این‌گونه علائم به این نتیجه می‌رسند که علائم ناشی از استرس زیاد است و شیوهٔ زندگی خود را تغییر می‌دهند.
اما اگر درصدد چاره‌جویی این‌گونه وضعیت برنیاید، احتمال ورود به «مرحلهٔ اضطراری» وجود دارد. این مرحله اکثراً زود و ناگهان رخ می‌دهد.
ازآنجاکه بیمار غیرفعال می‌گردد، این مرحله ممکن است تا چندین هفته به طول انجامد.
برای بیمار شاید برخاستن از بستر، واضح فکر کردن یا تمرکز کردن از کارهای سخت و ناممکن باشد و قابلیت انجام چندین کار موازی با همدیگر از بین می‌رود.
در این مرحله ممکن است بیمار احساس بیچارگی و پانیک داشته باشد که شاید با افسردگی اشتباه شود.
مرحلهٔ سوم را «مرحلهٔ بهبود» می‌نامند. در این مرحله بیمار توانایی‌های خود را تدریجاً بازمی‌گرداند ولی هنوز بسیار خسته، حساس در برابر فشار عصبی است و در تمرکز و حافظه دچار مشکل هست.
بیمار به‌مرورزمان در مرحلهٔ بهبود، توانایی خود را بازمی‌یابد و سعی می‌کند در کارهای زندگی روزمره خود دوباره فعالیت و کارکرد نرمال داشته باشد.
اختلال سندروم خستگی مزمن همیشه حساسیت بالا در برابر استرس یا فشار عصبی را بجا می‌گذارد، حتی بعدازآنکه سایر علائم از بین رفته باشند.
علت ایجاد این سندروم چیست؟
چه چیزهایی باعث بروز سندروم خستگی مزمن می‌شود؟ در ادامه ببینید:
- عفونت های ویروسی: از آنجایی که برخی از افراد پس از ابتلا به عفونت ویروسی دچار سندرم خستگی مزمن می شوند،
محققان این سوال را مطرح می کنند که آیا برخی از ویروس ها ممکن است باعث این اختلال شوند یا خیر. ویروس های مشکوک شامل ویروس اپشتین بار، ویروس هرپس انسانی نوع ۶ هستند. هنوز هیچ پیوند قطعی در این مورد پیدا نشده است. - مشکلات سیستم ایمنی: به نظر می رسد که سیستم ایمنی افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن اندکی آسیب دیده است، اما مشخص نیست که آیا این اختلال برای ایجاد این بیماری کافی است یا خیر.
- عدم تعادل هورمونی: افرادی که به سندرم خستگی مزمن مبتلا هستند، گاهی اوقات سطوح غیرطبیعی هورمون های تولید شده در هیپوتالاموس، غدد هیپوفیز یا غدد فوق کلیوی را تجربه می کنند.
- ضربه جسمی یا عاطفی: برخی از افراد گزارش می دهند که اندکی قبل از شروع علائم خود دچار آسیب، جراحی یا استرس عاطفی قابل توجهی شده اند که میتوان یکی از علائم شاخص این بیماری در نظر گرفت.
عوارض سندرم خستگی مزمن
عوارض احتمالی سندرم خستگی مزمن شامل موارد زیر است:
- افسردگی
- انزوای اجتماعی
- محدودیت در شیوه زندگی
- غیبتهای کاری افزایش یافته
تشخیص بیماری خستگی مزمن
علائم سندروم خستگی مزمن بسیار متنوع و گاهی شبیه علائم سایر بیماری ها است و این مسئله تشخیص را دشوار می کند.
اگر فردی به علت وجود نشانه های ME/CFS به دنبال کمک های پزشکی باشد، پزشک احتمالاً فرآیند تشخیص را با موارد زیر آغاز خواهد کرد:
- پرسش درباره علائم فرد
- انجام معاینه فیزیکی
- تجویز آزمایش هایی برای شناسایی علت علائم
برای تایید تشخیص ME/CFS، فرد باید سه علامت اصلی این بیماری را به مدت ۶ ماه یا بیشتر داشته باشد. علاوه بر این، نباید توضیح دیگری برای علائم یافت شود.
رد کردن سایر دلایل احتمالی علائم سندروم خستگی مزمن احتمالا زمان بر خواهد بود، اما چاره ای نیست و آزمایش خاصی وجود ندارد که بتواند این بیماری را شناسایی کند.
درمان سندرم خستگی مزمن
تاکنون هیچ درمانی برای سندرم خستگی مزمن ساخته نشده است و درمان بر تسکین علائم تمرکز دارد.
بسیاری از افرادی که سندرم خستگی مزمن دارند نیز افسرده هستند. درمان افسردگی شما می تواند مقابله با مشکلات مرتبط با سندرم خستگی مزمن را برای شما راحت تر کند.
دوز پایین برخی از داروهای ضد افسردگی همچنین می تواند به بهبود خواب و تسکین درد کمک کند.
آیا مصرف مکمل ها به رفع و درمان سندرم خستگی مزمن کمک می‌کنند؟
خستگی یک نشانه کمبود کلاسیک برای بسیاری از مواد مغذی است، با این وجود از بین تمام مواد مغذی آزمایش شده تا کنون، بیشترین ماده مفید برای مبتلایان به سندرم خستگی مزمن ماده معدنی منیزیم است.
منیزیم عملکردهای مهمی برای سلامتی مطلوب دارد. بسیاری از علائم سندرم خستگی مزمن با علائم معمول کمبود منیزیم مانند کمبود انرژی، مشکلات خواب، گرفتگی و اسپاسم عضلات، دردهای عضلانی همخوانی دارد.
لذا مصرف مکمل منیزیم می‌تواند به جبران کمبود این ماده معدنی مهم کمک کند.
چند توصیه تغذیه‌ای مهم برای سندرم خستگی مزمن
مواد مغذی انرژی‌زا:
پزشک شما ممکن است مواد غذایی را برای انرژی بیشتر شما توصیه کند. موادی مانند؛ NADH (نیکوتینامید آدنین دینوکلئوتید) ، کوآنزیم Q10 ، N- استیل کارنیتین ، ویتامین های B1 (تیامین) و ویتامین B2 (ریبوفلاوین).
منیزیم:
منیزیم انواع مختلفی دارد و آنچه در بازار بسیار رایج است منیزیم اکساید است. اما حواستان باشد این نوع از منیزیم درصد جذب بسیار پایینی دارد.
شواهد علمی نشان می‌دهند که منیزیم سیترات بهترین نوع منیزیم با جذب و عملکرد بسیار خوبی است. توصیه می‌شود منیزیم همراه با ویتامین ب۶ مصرف شود تا اثربخشی آن بهینه شود.
مواد مغذی آنتی اکسیدان :
محافظت آنتی‌اکسیدانی بخش اساسی از هر برنامه مکمل یاری در بیماران مبتلا به سندرم خستگی مزمن است.
مواد مغذی مهم شامل؛ ویتامین سی، ویتامینe، گلوتاتیون، آلفا لیپوئیک اسید، کوآنزیم Q10، پلی‌فنول‌های عصاره هسته انگور هستند.
- هر بیماری جسمی زمینه ای که باعث خستگی می شود را درمان کنید.
- استراحت لازم را داشته باشید
- مسئولیت های خود را کاهش دهید.
- به طور منظم ورزش کنید و خوب غذا بخورید.
- آب کافی بنوشید.
- از تکنیک های آرامش بخش مانند یوگا یا مدیتیشن استفاده کنید.
- مولتی ویتامین مصرف کنید
- حتماً هر شب به اندازه کافی بخوابید.
همچنین یکی از مهم ترین روش ها برای برای مقابله با خستگی و افزایش انرژی استفاده از مکمل های تقویتی میباشد از جمله:
- اسیدهای چرب ضروری مانند امگا ۳ (موجود در روغن ماهی)
- اهن
- ویتامین B12 (به خصوص که کمبود B12 می تواند باعث خستگی شود)
- کراتین
- کوآنزیم کیوتن
- ب-کمپلکس
راه‌های درمان سندروم خستگی مزمن
سندرم خستگی مزمن (CFS) درمان قطعی ندارد و در درمان آن تأکید بر تسکین علائم است
بسیاری از افراد مبتلابه سندرم خستگی مزمن دچار افسردگی نیز هستند. درمان افسردگی، مقابله با علائم سندرم خستگی مزمن را راحت‌تر می‌کند. مصرف مقادیر کمی داروهای ضدافسردگی به بهبود خواب و کاهش علائم کمک می‌کند.
- مقابله با بیماری و حمایت:
تجربه ابتلا به سندرم خستگی مزمن برای هر فرد متفاوت است. حمایت‌های عاطفی و مشاوره در مقابله با شرایط عدم قطعیت و محدودیت‌های ناشی از این اختلال کمک می‌کند.
- فعالیت‌های روزانه:
اگر بیماری عود کند انجام کارهای روزمره برای شما دشوار می‌شود. برای انجام این کارها برنامه‌ریزی کنید. زمانی که احساس بهبودی کرد‌ید می‌توانید همانند زمان‌هایی که انرژی داشتید کارهای خود را انجام دهید
و اگر برای انجام کارها به خودتان فشار آورید ممکن است صدمه ببینید. انجام مکرر این چرخه باعث می‌شود که بیماری شما دوباره عود کند بنابراین باید تعادل را در انجام فعالیت‌های روزمره و استراحت کردن حفظ کنید.
انجام فعالیت ورزشی برای کم شدن علائم سندروم خستگی مزمن
- تمرین‌های ورزشی :
باید حتماً ورزش کنید. با این کار شما فعال و قوی خواهید ماند. حرکات جدید را به‌تدریج به برنامه ورزشی خود اضافه کرده و هرروز فعالیت‌های سبک را در مدت‌های زمانی کوتاه انجام دهید.
ابتدا تمرین‌های کششی و تقویتی را بدون وزنه اضافی انجام دهید و مابین حرکات، استراحت کنید. تمرینات ورزشی خود را چندین مرتبه در روز و در زمان‌های کوتاه‌تر انجام دهید. این ورزش‌های سبک برای شروع فعالیت مؤثر هستند
- کشش دست
- نشست‌وبرخاست
- فشار با دست به دیوار
- برداشتن و نگه‌داشتن اشیا در دست
فیزیوتراپ می‌تواند روش GET را برای انجام تمرین‌های ورزشی به شما آموزش دهد.
در این روش که به آن «ورزش‌درمانی درجه‌بندی‌شده» نیز گفته می‌شود به شما آموزش داده می‌شود که چگونه زمان انجام تمرینات را بدون این‌که علائم شما تشدید شوند افزایش دهید.
بررسی مواد غذایی که می‌خورید می‌تواند به مدیریت علائم کمک کند. از مصرف غذاها و مواد شیمیایی که به آنها حساسیت دارید بپرهیزید.
همچنین تقسیم وعده‌های غذایی در طول روز می‌تواند به شما در حفظ سطح انرژی کمک کرده و وعده‌های کمتر نیز می‌تواند در کنترل حالت تهوع که گاهی اوقات همراه با سندرم خستگی مزمن ایجاد می‌شود مؤثر باشد.
برای کنترل سطح انرژی بهتر است از مصرف شکر، شیرینی‌ها و کافئین اجتناب کنید.
منبع